پامچال

پامچال با نام علمي Primula spp و از خانواده Primulaceae گياهي است چند ساله كه گونهاي مختلف آن بومي مناطق سرد و مرطوب ميباشد.  براي تحريك گلدهي گونه هاي متفاوت آن روشهاي خاصي وحود دارد.

شرايط نگهداري:

دما: دماي كاشت 15 درجه سانتيگراد است و اگر گرم نباشد جوانه زني صورت نميگيرد. در واقع بذر اين گل داراي قوه ناميه پاييني ميباشد و در دماي 15 درجه سانتيگراد 2-3 هفته طول ميكشد تا بذر سبز شود. پامچال يه سرما مقاوم است.

نور: در  حالت عادي و در طمستان به نور كامل نياز دارد ولي گاهي براي كاهش دما نياز به سابه دارد.

خاك مناسب: خاك باغچه، خاكبرگ پوسيده و تورب به نسبت مساوي بهترين خاك برا اين گياه است و pH حدود 6 براي آن مناسب است. كودهاي كمكي، سوپيرفسفات - كود نيتروژنه و پتاسيم است. به عبارتي پامچال به NPK نياز كامل دارد. همچنين كمبود آهن نيز آن را آزار ميدهد. در صورت نياز بايد به آن كودهاي آهن دار اضافه كرد.

آب و رطوبت: نياز آبي گياه بالاست و هرگز خاك گلدان نبايد خشك شود. رطوبت مورد نياز 70 -90 درصد ميباشد.

پامچال از گياهان علفي و ماندني تيره پامچال (Primulaceae) است كه بيشتر گونه هاي آن توسط بشر با انجام لقاح به وجود آمده اند. دماي معمولي اتاق را يعني دماي متوسط در حد 20 درجه سانتيگراد را دوست دارد. ارتفاع گياه بين 25-60 سانتيمتر متفاوت است و بايد در فواصلي بين 30 تا 50 سانتيمتر كاشته شوند. محل آفتابي و سايه آفتاب را دوست دارد.

   مدت گلدهي پامچال تقريبا در تمام مدت سال ميباشد. اگرچه تمامي گونه هاي پامچال از طريق تقسيم پاجوشها و انتقال آنها به محل جديد ميتوان تكثير نمود. با اين جال گلكاران علاقه دارند، آنها را توسط بذر تكثير نمايند، شايد علت آن به دست آوردن گونه هاي جديد از گياه باشد. به هر حال تكثير گياه از طريق بذر بايد از اواخر فروردين ماه اقدام نمود و پس از بزرگ شدن بوته ها، آنها را به صورت نهال در محل مناسب نشاء كرد. براي گلدهي آن در فصل زمستان، بايد در فصل پاييز بوته هاي آن را با ارتفاعي در حدود 25 سانتيمتر به گلدان منتقل كرد و در گلخانه نگهداري كرد. 

   گونه هاي P. heterochroma (پامچال هفت رنگ) و P.gaubaeana (پامچال لرستاني) انحصاري ايران هستند. بعضي از آنها به ويژه نواحي كوهستاني و صخره ها هستند و عده اي در مرداب و نقاط مرطوب و برخي در مناطق جنگلي ميرويند. اين گياهان به سرما مقاوم مي باشند و به عنوان گياه گلداني و حاشيه اي استفاده ميشوند. 

 ناهنچاريهاي فيزيولوژيك:

مشكلات متعددي مانند زردي، سوختگيهاي حاشيه برگها و ... ميتواند در اثر آبياري بيش از حد، pH بالا (كلروز آهن) و كمبود منيزيم ايجاد شود. سميت آمونيوم، نيتروژن بالا، EC بالا ميتواند منجر به آسيب ديدگي به ريشه و نيز مشكلات برگي شود. برگهاي بزرگتر از حد، در اثر نيتروژن زيادي يا دماي بالا ايجاد شود.

گونه هاي مهم:

از بين گونه هاي متعدد اين جنس، چند گونه كه به عنوان گياه درون خانه اي بيشتر مورد استفاده قرار ميگيرد عبارتند از:

1- P. acaulis: بومي اروپا است. برگها مستطيلي شكل يا تخم مرغي با حاشيه داندانه دار است كه به صورت طوقه اي قرار ميگيرند. رنگ برگها سبز است و در حاشيه زيرين روشن تر به نظر ميرسد. گلها منفرد، به رنگ زرد با لكه هاي نارنجي است.

2- پامچال مطبق يا پامچال يكساله: چند ساله است كه به صورت يكساله پرورش داده ميشود. برگها به رنگ سفيد، صورتي، آبي، قرمز و ارغواني بوده و در بهار روي ساقه هاي برگ ظاهر ميشوند. اين گونه را بايد در دوره تشكيل جوانه گل، در دماي پايين در شرايط روزهاي كوتاه قرار داد تا بهترين گلدهي به دست آيد.

3- پامچال چيني (P.sinensis): برگهاي آن مدور، دندانه دار، كركدار و بسيار نتعدد است. بنابراين در زمان تشكيل غنچه، تعداد برگها بايد كم شود تا گلها بتوانند از بين برگها خارج شوند. گلها به رنگ سفيد، قرمز، صورتي و آبي است و در بهار ظاهر ميشوند.

4- پامچال نرمه (P. obconica): برگها مدور و داراي كركهاي فراوان هستند. طول ساقه به حدود 30 سانتيمتر ميرسد. گلهاي قيفي شك به رنگ سفيد صورتي، آبي و ارغواني دارد و در ماهاي سرد سال از آبان تا خرداد (بر حسب زمان كشت بذر) ظاهر ميشود. چنانچه تعويض گلدان لازم باشد، بايد پس از فصل گلدهي انجام شود. بعضي افراد نسبت به كركهايي كه زير برگهاي آن وجود دارد حساسيت پوستي دارند.

5- P. polyantha: چند ساله مقاوم به سرما كه به عنوان يكساله پرورش داده ميشوند. داراي گلهاي معطر درشت و پهن در نگهاي متنوع است كه به صورت فشرده در وسط برگها از زمستان تا بهار ظاهر ميشوند. اين گونه از تلاقي P.vulgaris و P.veris بدست آمده است. به مقدار زياد در ايران توليد شده و به عنوان گلداني يا حاشيه اي مصرف ميشود.

6- پامچال دائمي مقاوم (P. veris): داراي گلهاي زرد تيره و معطر است كه به تعداد 2-12 عدد روي شاخه گلدهنده تشكيل ميشوند.